ÜMİT ŞİMŞEK

İşte bu yüzden Biz İsrailoğullarına buyurduk ki, kim bir cana kıymamış yahut yeryüzünde fesat çıkarmamış birisini öldürürse, bütün insanları öldürmüş gibidir. Kim de bir kimsenin hayatını kurtarırsa, bütün insanların hayatını kurtarmış gibidir. Mâide Sûresi, 5:32

    On yılı aşkın bir süredir devam eden 392 bölümlük Kur’an Buluşmaları, bu yaz başından itibaren yerini Bir Ayet Bir Hadis adlı programa bıraktı. Bu defa, sıra gözetmeksizin, her hafta bir âyet-i kerime ile bir hadis-i şerifi konu olarak alıyor ve yine öncelikli olarak âyet ve hadislerin ışığında ve zamanımızın anlayış ve ihtiyacını da   dikkate almak suretiyle inceliyoruz.

     Okumak bir kafa işidir; kafa yormak da dünyanın en zor işidir. Bunu anlamak bize zor gelmiyor. Anlamakta zorlandığımız şey şu: Okumak,  aynı zamanda, dünyanın en zevkli işidir. Zordur, ama zevklidir. Göz için bakmak, dil için tatmak ne ise, zihin için öğrenmek ve yeni ufuklara açılmak da odur.

       Sonbahar kadar haksızlığa uğrayan bir mevsim daha yoktur. Nedense, onunla beraber hemen hüzün akla geliverir. Gerçi yaz mevsimini birtakım gelip geçici maceralarla tüketip de güze gelince ayrılık acısıyla baş başa kalanlar için bu durum geçerli olabilir; ama o da sonbaharın doğasıyla değil, kişinin hayat tarzıyla ilgili bir meseledir.

    Dünyada kutlanacak bir şeyler varsa, bunların en önde geleni, herhalde, âlemlere rahmet olarak gönderilen zâtın dünyaya gelişi olmalıdır. Müslümanlar da asırlardır böyle yapıyor ve her sene velâdet gecesini büyük bir coşku ile kutluyorlar. Dün akşam, o mübarek yıldönümlerinden birini daha bütün bir İslâm âlemiyle beraber kutladık. Salı akşamına isabet etmesi sebebiyle Bir Ayet Bir Hadis programının bu bölümünü de bu konuya ayırdık

  * “En Tehlikeli Üç Harfliler” başlıklı yazımızda, asıl korkulması gereken üç harflinin “ben” olduğu üzerinde durmuştuk. Kelimenin Arapçadaki ve Batı dillerindeki “ene” ve “ego” şeklindeki karşılıkları da, dikkat çekici bir şekilde, yine üç harfli olarak karşımıza çıkıyor. Fakat en tehlikeliden daha tehlikeli bir üç harfli daha var.   Daha doğrusu, en tehlikelinin daha da tehlikeli bir hali. Yazımızın devamında bu konuya geliyoruz:

      İnsanlar adını anmaya korktukları “ üç harfli ”nin boş yere günahını almaya devam ederken, daha başka bir üç-harfliden gelen tehlikenin farkında görünmüyorlar. Üstelik onun adı da kimsenin dilinden düşmüyor.

  Kâinatın en önemli olayları sessizlik içinde cereyan eden olaylardır. Güneş hergün sessizce doğar ve batar. Gece semasını binlerce yıldız sessizce renklendirir. Çiçekler ses çıkarmadan açar. Birkaç gün içinde bir ağaç binlerce çiçeğe bürünür, bir ovada binlerce ağaç çiçek açar da kimse birşey işitmez.

Ralphs_Fotos  | Pixabay     Bir Ayet Bir Hadis programı 2023-2024 sezonunun ikinci yayınını geçtiğimiz Salı günü yaptı. Programda okuduğumuz âyet-i kerime, Mülk sûresinin şu mealdeki ikinci âyeti idi:

     Çok yakın bir zamanda yaptığımız tasarım değişikliği, uzun zamandır peşinde olduğum bir sadelik arayışının sonucuydu. Birkaç hafta önce sadeliği bir ölçüde yakaladık yakalamasına, ama ortaya çok da kullanılışlı bir tasarım çıkmadı. Veya çıktıysa da bana öyle gelmedi, çünkü benim gönlüm uzun zamandır yirmi sene öncesinin ilk bloglarındaki sadelikte, daha doğrusu o sadelik içinde insanı zevkle okumaya çağıran içerik zenginliğindeydi.

Sen öğüt ver — öğüt fayda verecekse. A’lâ Sûresi, 87:9 HZ. PEYGAMBERİN şahsında onun ümmetine hitap eden bu âyet, İslâm dininin en önemli özelliklerinden birini vurguluyor ve onun öğüt dini olduğunu gösteriyor. Bu hakikatin altını çizen daha birçok âyet ve hadis vardır. Bunlardan bir kısmı ise, öğütsüzlüğün sonuçları hakkında ciddî uyarılar içeren âyet ve hadislerdir.

Bir küçücük gezegendir dünyamız, uzayda uçup giden. Yıldızlar arasında görülmez bile. O küçüklüğüyle beraber, sayısız canlılara beşiklik eder. Milyonlarca tür canlı barınır onun üstünde. Milyonlarca yıl boyunca yaşar, gider hepsi de. Ve bu gezegen, milyonlarca yıl önceki tazeliğiyle canlı kalır. Hiçbir şeyi eksilmez, hiçbir şeyi eskimez.

  Size ne oluyor ki Allah’tan öyle bir büyüklük ummuyorsunuz? Nuh, 71:13 Kur’ân-ı Kerim, bu soruyu, Hz. Nuh’un kavmine yönelttiği bir soru olarak bize aktarıyor. Fakat kendimizi de bu sorunun muhatabı olarak düşünsek hiç de yanlış bir iş yapmış olmayız ki, zaten kıssaların asıl hedefi de budur. Çünkü Allah’ın büyüklüğünü takdir etme konusundaki zaaflarımız, özellikle rahmet cihetinden bizi de böyle bir soruya muhatap edecek bir seviyede seyrediyor. Önce bu sorunun arka planını yine Kur’an’dan öğrenelim.

   D eniz deyince onlar gelir akla. Onlarla süslenmemiş bir sahilde eksiklik vardır. Sadece bir güzelliğin değil, ekolojik yönden de önemli bir unsurun eksikliğidir bu. Çünkü martıların işleri, hemen hemen hiç durmaksızın denizlerin ve karaların yüzünü temizlemektir. Çöplerin bulunduğu yerde onlar görülür. Ama çöpçüye benzer bir halleri yoktur. Nelerin içine dalıp çıkarsa çıksın, her zaman temiz ve her zaman beyazdır martı. Bir görevi yerine getirirken, aynı zamanda bir başka güzelliği sergiler gözlerimizin önünde.

        B ugün nasıl bir gün olacak? Yaygın anlayış, bu sorunun cevabını meteoroloji uzmanından bekler. Fakat bu, bir hava raporundan daha fazlasını isteyen ve meteoroloji bültenlerinden daha fazla ratingi hak eden bir sorudur ve herkes için her gün ayrı bir cevabı vardır. Bu soruya hayatın en önemli sorusu da diyebiliriz. Ömürler günlerden yapıldığına göre, günlerimizin içeriği, ömrümüzün içeriği demektir. Şöyle de sorulabilir: Dünkü günümüz nasıl geçti? Bu soruya vereceğimiz cevap, bütün bir hayatın eğilimini yansıtacak ve ciddî bir değişim olmadığı takdirde ömrümüzün nasıl geçeceğine dair genel bir çizgi ortaya çıkaracaktır. Bu yüzden, pek çoğumuz hakkında “Bugün nasıl bir gün olacak?” sorusunun cevabı “Dünkü gibi” olur ve çok fazla meraka değer bulunmaz. Fakat dün, bizim için bilinen ve artık değiştirilmesi mümkün olmayan bir zaman dilimidir. Bugün ise henüz bilinmeyen bir gelecektir ve bize çok önemli fırsatlar sunabilir. Onun için, bugünümüzün, bütün bir ömür için harcanacak mera

*** Her varlık bir güzelliktir. Ve her güzellik bir çağrıdır. Seyredeni, onun ötesine çeker. *** Sırlarla dolu bir dünyada yaşıyoruz. Çevremizde ne varsa, hepsi bu esrarengiz dünyanın bilinmez bir parçasıdır. Ne var ki, bu bilinmezleri bildiğimizi sanırız çoğu zaman.

Bir Ayet Bir Hadis programında yeni döneme önümüzdeki hafta giriyoruz. Program, daha önceki bölümlerde de olduğu gibi, yine Salı günleri https://www.youtube.com/yazarümitşimşek adresindeki kanalımızdan yayınlanacak. Yalnız yayın saatini 15 dakika öncesine çekmiş bulunuyoruz. Bu sebeple, programımız 12 Eylül Salı akşamından itibaren her hafta 20:45’te başlayacak. Yaklaşık olarak yarım saat süren programımızda önce bir âyet-i kerimeyi, arkadan da bir hadis-i şerifi ayrı ayrı inceliyor ve her ikisinden de kendi hayatımıza bazı dersler çıkarmaya çalışıyoruz. YouTube kanalımıza abone olanlar, daha önce olduğu gibi, Salı akşamları yayının başlamasına yakın programla ilgili bir hatırlatma alacaklar. Henüz abone olmamış olanlar için de şimdiden hatırlatalım: Gelecek bölümler ve daha başka yayınlar ile ilgili duyurulardan haberdar olmak için  https://www.youtube.com/yazarümitşimşek adresine abone olmayı unutmayınız. Daha önceki programların kayıtlarına da bu adresten ulaşabilirsiniz

     Birbirinden çok farklı zamanlarda, farklı şartlar altında ve farklı vesilelerle nazil olan âyetler, (1) dünya hayatının bir imtihandan ibaret olduğu, (2) herkesin bu imtihanda yolunu seçme özgürlüğüne sahip olduğu, (3) herkes için imtihan sonucunu sadece Allah’ın tayin edeceği gerçeğini vurgulamakta ve bu gerçeklerin ışığı altında, vicdanların tam anlamıyla özgür bırakıldığı, ahlâk ve faziletin hakim olduğu çoğulcu bir toplum hayatını öngörmektedir.

     Başınızı sokacak bir eviniz ve bir işiniz de yok iken birden bire 100 bin dolarınız olsa ne yapardınız? Bir deney, sonucu ve bizim kendi hayatımızla şaşırtıcı benzerliği:

   Ölmemeyi temin etmek suretiyle yaşadığımızı zannederken hayattan neleri kaçırdığımızı ve kendi elimizle kendimizi ne tür mahrumiyetlerin içine attığımızı, ancak yaşama hızımızı düşürmek suretiyle fark edebiliriz.

Birkaç gündür sitemiz yeni bir sima ile huzurunuza çıkıyor. Gerçi daha önceki arayüz de oldukça beğeni toplayan, zengin ve hareketli bir simaya sahipti. Ama bu defa, içerik ve çeşitlilik tamamen aynı kalmakla birlikte, sayfalar ve makaleler dikkati dağıtacak unsurlardan tamamen arındırılmış, gözü okşayan ve yazının fikrine odaklanmayı kolaylaştıran bir sadelik içinde okuyucuyla buluşuyor.

    Bir Ayet Bir Hadis programının  4'üncüsünün "Bir Hadis" bölümü Huzeyfe b. el-Yeman: Resulullahtan herkes hayrı sorarken ben şerri sordum. Çünkü hayrı tanıyordum. "Ya Resulallah, bu hayırdan sonra şer olacak mı?" diye sordum. "Ya Huzeyfe, Allah'ın kitabını öğren ve onda olanlara tâbi ol" buyurdu ve bunu üç kere tekrarladı. Müsned, 5:386 (23671/23282); Ebu Davud, Fiten: 1 (4246)  

Sizin Mevlânız Allah'tır. O ise yardımcıların en hayırlısıdır. Âl-i İmran, 3:150     Kur’an-ı Kerimde mü’min kulların Allah ile ilişkilerindeki sıcaklığı ifade eden kelimelerden birisi de, bizim lisanımıza da geçmiş bulunan “Mevlâ” unvanıdır. Yine Kur’ân’da geçen “Velî” ve “Vâlî” isimleri de aynı kökten türeyen ve Allah ile mü’minlerin ilişkilerini tanımlayan isimlerdendir. Bu isimlerin kökünü teşkil eden velâyet, “birinin yakını, dostu, arkadaşı ve yardımcısı olmak, onun idaresini elinde bulundurmak” anlamlarını ifade eder. Mevlâ kelimesi Allah’a izafe edildiği takdirde ise, “sevme, koruma, yardım etme, tasarruf ve himayesi altında bulundurma” anlamlarını ifade eder. [1] Özetle: Yüce Allah’ın “Mevlâ” ismi, mü’min kullarına karşı Onun tavrını anlatan Esmâ-i Hüsnâsından bir güzel isimdir. Bu isim bize der ki:

       Bizim küçümsediğimiz nice işler var ki, az bir zahmetle kısacık bir zamanda bir ömrün mahsulâtını hasenat defterimize yazdırabiliyor. Tabii bunun tamamen tersi de mümkün...   ***   "Ya Resulallah, beni Cennete sokacak bir iş söyle." Resulullahın cevabı: "Yolda Müslümanlara eziyet veren şeyleri temizle." [1] Allah’ın Elçisine sorulan bu soruya biz muhatap olsaydık, herhalde ilk olarak aklımıza gelen, herhalde ibadet türünden şeyler olurdu. Ancak bu, bizim ibadete verdiğimiz önemden mi, yoksa kulların hukuku konusundaki ihmal ve umursamazlığımızdan ileri gelen bir yanılgı mı olurdu, orasını da ayrıca düşünmek gerekir.

    Kulların şükür edip etmemesi Âlemlerin Rabbi için değil, kullar için önemlidir. Bir Ayet Bir Hadis programının üçüncü bölümünden:    ÜMİT ŞİMŞEK    Kim şükrederse kendisi için şükretmiş olur. Neml, 27:40; Lokman, 31:12   Bu dünyada huzur ve mutluluk arayan bir insana gösterilecek en güzel yol, şükür içinde geçen bir hayattır. Bu yol, insana sadece yeni yeni nimetlerin kapısını açmakla kalmaz, aynı zamanda, sahip olup da farkına varmadığı yahut pek seyrek hatırladığı nice büyük nimetlerin huzur ve hazzını da tekrar tekrar ona tattırır. Bu itibarla, şükrün kendisi de şükür gerektiren bir nimettir; ancak bu durum borcumuzu değil, ecrimizi arttıran bir durumdur. Çünkü her yeni şükür yeni bir mutluluk demektir; üstelik bu sadece dünya hayatına ait âcil bir karşılıktan ibarettir. Şükrün asıl karşılığı ise, ebedî âlemde, Gökler ve Yer Rabbinin aziz bir misafiri olarak sonsuza kadar ağırlanmak suretiyle ödenecektir. Yeri ve gökleri, uçsuz bucaksız âlemleri yaratan ve bütün bu âle

    Bir Ayet Bir Hadis adlı YouTube programının ikinci bölümünde okuduğumuz hadis-i şerifle ilgili metin ÜMİT ŞİMŞEK      Allah’ın kullarından en hayırlı olanları, Allah’ı zikretmek için güneşe, aya, yıldızlara ve gölgelere tefekkürle bakanlardır. Müstedrek (Hakim), no. 164   Ebu’d-Derdâ’: Allah'ın kulları arasında Allah'ın en çok sevdiği kimseler, Allah'ı insanlara sevdirenler ve güneş ile aya tefekkürle bakanlardır. A.g.e., no. 165   Kur’ân-ı Kerim, Allah’ın biz kulları için indirdiği kitabıdır; Allah’ı onunla tanır, Onun bize anlattıklarını ve bizden beklediklerini ondan öğreniriz. Allah’ın bir başka kitabı daha vardır; ona da evren yahut kâinat diyoruz. O da barındırdığı bütün varlıkları ve bütün hadiseleri ile bize Allah’ı anlatır. Bu iki kitaptan her biri diğerini hem tasdik eder, hem de açıklar. Hem de öyle açıklar ki, onlardan birini ihmal edecek olursak diğerini anlamakta çok zorlanırız ve hiçbir zaman lâyıkıyla anlayamayız. Acı gerçek de şurada ki,

    Bir Ayet Bir Hadis programlarından ikincisinin "Bir Ayet" bölümü:     ***    İşte şu âhiret yurdunu, Biz yeryüzünde büyüklük taslayıp bozgunculuk yapmak istemeyen kimselere nasip ederiz. Âkıbet, Allah’a karşı gelmekten sakınanlarındır. Kasas, 28:83 Hz. Ali: Ayakkabısının bağını arkadaşınınkinden üstün gören ve bundan hoşlanan kimse de “yeryüzünde büyüklük taslayıp bozgunculuk yapmak isteyen kimse” kapsamındadır. Taberî, Kasas 83 tefsiri   ÜMİT ŞİMŞEK Zenginliğiyle övünen ve insanlara karşı büyüklük taslayan Karun’un sarayıyla beraber yerin dibine geçtiğini anlatan âyetlerden sonra gelen bu âyet-i kerime, büyüklük taslamayan ve bozgunculuk yapmayan kimseler için ise ebedî bir âhiret yurdunu vaad ediyor. Gerek Karun ile ilglii olarak anlatılanlar, gerekse “büyüklük taslamayan ve bozgunculuk yapmayan kimse” şeklinde yapılan tanım gayet açık anlamlar içerdiği için, her iki sınıf insan hakkında da âyetlerin maksadı tereddüde yer bırakmayacak şekilde anlaşılmakt

  Hadisçi gözüyle Kur’ân’ı okumanın zevki de, feyzi de, ortaya çıkan eserlerde belli oluyor. Bu eserlerden biri daha, önde gelen hadis âlimlerimizden Prof. Dr. İsmail Lütfi Çakan’ın kaleminden çıktı ve geçtiğimiz haftalarda okuyucuyla buluştu. “Kur’an-ı Kerim’den Tespitler: Hayırlısı Budur” başlığı altında Marmara Üniversitesi İlâhiyat Fakültesi Vakfı yayınları arasında çıkan eser, “sizin için hayırlısı budur” meâlindeki ifadelerin yer aldığı 30’dan fazla âyet-i kerimeyi inceliyor ve bunlardan günümüze yönelik hayat dersleri çıkarıyor. Bu âyetleri İsmail Lütfi Hocanın tasnif ve izahlarıyla birlikte okuduğumuzda, Kur’ân-ı Kerimin bütün yaşama alanlarını bizim için nasıl bir hayır pazarına çevirdiğini açıkça görüyoruz. Kitabın tertibinde nasıl bir yol izlediğini, sunuş yazısında İsmail Lütfi Hoca şöyle anlatıyor:   “Yâ eyyühellezîne âmenû!” diye başlayan âyet-i kerimeleri konu edinen Kur’ân’ın Mü’minlere Diriliş Çağrısı kitabını hazırlarken, bazen âyet sonlarında bazen âyetlerin

     “Bir Ayet Bir Hadis” programının ikinci bölümü dün akşam (20 Haziran Salı) YouTube’da yayınlandı. Bu bölümde, önce Karun’un âkıbetiyle ilgili Kasas sûresinin 83. âyetini ve bu âyete Hz. Ali’nin getirdiği açıklamayı okuduk. Daha sonra da kâinat âyetlerine tefekkürle bakan ve insanlara Allah’ı sevdiren kimseleri müjdeleyen bir hadis-i şerif üzerinde durduk. Bir Ayet Bir Hadis programının ikinci bölümünde okuduğumuz âyet ve hadis metinleri şöyle: İşte şu âhiret yurdunu, Biz yeryüzünde büyüklük taslayıp bozgunculuk yapmak istemeyen kimselere nasip ederiz. Âkıbet, Allah’a karşı gelmekten sakınanlarındır. Kasas, 28:83 Hz. Ali: Ayakkabısının bağını arkadaşınınkinden üstün gören ve bundan hoşlanan kimse de “yeryüzünde büyüklük taslayıp bozgunculuk yapmak isteyen kimse” kapsamındadır. Taberî, Kasas 83 tefsiri Allah’ın kullarından en hayırlı olanları, Allah’ı zikretmek için güneşe, aya, yıldızlara ve gölgelere tefekkürle bakanlardır. Müstedrek (Hakim), no. 164 Ebu’d-Derd

    Bütün insanlara iyilik yapmak için malınız yetmez, ama güleryüzünüz ve güzel ahlâkınız hepsine yetsin. el-Müstedrek (Hakim), no. 431-432; el-Camiu's-Sağîr, 2530  ÜMİT ŞİMŞEK Varlık âleminin en üstün eseri olan insanı yaratırken, Yüce Allah onda sergileyeceği hikmet eserlerinin bir kısmını da insanın tercih ve çabasına bırakmıştır. Bu, insana verilmiş olan çok büyük bir imtiyaz ve aynı zamanda da çok büyük bir sorumluluktur. Ancak insanın yaratılış amacı da işte burada saklıdır. Diğer bütün varlıklar belli bir amaçla ve bu amaca uygun şekilde kendilerine verilen özelliklerle dünyaya gelirler, kendileri için belirlenmiş görevleri yerine getirirler ve süreleri sona erince de bu âlemden ayrılırlar. İnsan ise cismanî yapısı ve işlevleri dışındaki yeteneklerini kendi iradeli davranışlarına tâbi bir şekilde geliştirecek ve böylece, tıpkı siması gibi, tıpatıp benzeri bulunmayan özgün bir varlık olarak bu âlemi zenginleştirecek, daha da ötesi, bu âleme kendi eserlerini de katar